(2) อฏฺฐ กุสีตวตฺถูนิ

[953] ตตฺถ กตมานิ อฏฺฐ กุสีตวตฺถูนิ?

(ก) อิธ ภิกฺขุนา กมฺมํ กาตพฺพํ โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘กมฺมํ โข เม กาตพฺพํ ภวิสฺสติฯ กมฺมํ โข ปน เม กโรนฺตสฺส กาโย กิลมิสฺสติฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ ปฐมํ กุสีตวตฺถุฯ

(ข) ปุน จปรํ ภิกฺขุนา กมฺมํ กตํ โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อหํ โข กมฺมํ อกาสิํฯ กมฺมํ โข ปน เม กโรนฺตสฺส กาโย กิลนฺโตฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ ทุติยํ กุสีตวตฺถุฯ

(ค) ปุน จปรํ ภิกฺขุนา มคฺโค คนฺตพฺโพ โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘มคฺโค โข เม คนฺตพฺโพ ภวิสฺสติฯ มคฺคํ โข ปน เม คจฺฉนฺตสฺส กาโย กิลมิสฺสติฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ ตติยํ กุสีตวตฺถุฯ

(ฆ) ปุน จปรํ ภิกฺขุนา มคฺโค คโต โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อหํ โข มคฺคํ อคมาสิํฯ มคฺคํ โข ปน เม คจฺฉนฺตสฺส กาโย กิลนฺโตฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ จตุตฺถํ กุสีตวตฺถุฯ

(ง) ปุน จปรํ ภิกฺขุ คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต น ลภติ ลูขสฺส วา ปณีตสฺส วา โภชนสฺส ยาวทตฺถํ ปาริปูริํฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อหํ โข คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต นาลตฺถํ ลูขสฺส วา ปณีตสฺส วา โภชนสฺส ยาวทตฺถํ ปาริปูริํฯ ตสฺส เม กาโย กิลนฺโต อกมฺมญฺโญฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ ปญฺจมํ กุสีตวตฺถุฯ

(จ) ปุน จปรํ ภิกฺขุ คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต ลภติ ลูขสฺส วา ปณีตสฺส วา โภชนสฺส ยาวทตฺถํ ปาริปูริํฯ

ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อหํ โข คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต อลตฺถํ ลูขสฺส วา ปณีตสฺส วา โภชนสฺส ยาวทตฺถํ ปาริปูริํฯ ตสฺส เม กาโย กิลนฺโต อกมฺมญฺโญ มาสาจิตํ มญฺเญฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ ฉฏฺฐํ กุสีตวตฺถุฯ

(ฉ) ปุน จปรํ ภิกฺขุโน อุปฺปนฺโน โหติ อปฺปมตฺตโก อาพาโธฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อุปฺปนฺโน โข เม อยํ อปฺปมตฺตโก อาพาโธฯ อตฺถิ กปฺโป นิปชฺชิตุํ ฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ สตฺตมํ กุสีตวตฺถุฯ

(ช) ปุน จปรํ ภิกฺขุ คิลานา วุฏฺฐิโต [คิลานวุฏฺฐิโต (สทฺทนีภิ) อ. นิ. 6.16 ปาฬิยา ฏีกา ปสฺสิตพฺพา] โหติ อจิรวุฏฺฐิโต เคลญฺญาฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อหํ โข คิลานา วุฏฺฐิโต อจิรวุฏฺฐิโต เคลญฺญาฯ ตสฺส เม กาโย ทุพฺพโล อกมฺมญฺโญฯ หนฺทาหํ นิปชฺชามี’’ติฯ โส นิปชฺชติ; น วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา, อนธิคตสฺส อธิคมาย, อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อิทํ อฏฺฐมํ กุสีตวตฺถุฯ อิมานิ อฏฺฐ กุสีตวตฺถูนิฯ

(3) อฏฺฐสุ โลกธมฺเมสุ จิตฺตสฺส ปฏิฆาโต

[954] ตตฺถ กตเมสุ อฏฺฐสุ โลกธมฺเมสุ จิตฺตสฺส ปฏิฆาโต? ลาเภ สาราโค, อลาเภ ปฏิวิโรโธ, ยเส สาราโค, อยเส ปฏิวิโรโธ, ปสํสาย สาราโค, นินฺทาย ปฏิวิโรโธ, สุเข สาราโค, ทุกฺเข ปฏิวิโรโธ – อิเมสุ อฏฺฐสุ โลกธมฺเมสุ จิตฺตสฺส ปฏิฆาโตฯ

(4) อฏฺฐอนริยโวหารา

[955] ตตฺถ กตเม อฏฺฐ อนริยโวหารา? อทิฏฺเฐ ทิฏฺฐวาทิตา, อสฺสุเต สุตวาทิตา, อมุเต มุตวาทิตา, อวิญฺญาเต วิญฺญาตวาทิตา, ทิฏฺเฐ อทิฏฺฐวาทิตา, สุเต อสฺสุตวาทิตา, มุเต อมุตวาทิตา, วิญฺญาเต อวิญฺญาตวาทิตา – อิเม อฏฺฐ อนริยโวหาราฯ

(5) อฏฺฐ มิจฺฉตฺตา

[956] ตตฺถ กตเม อฏฺฐ มิจฺฉตฺตา? มิจฺฉาทิฏฺฐิ, มิจฺฉาสงฺกปฺโป, มิจฺฉาวาจา, มิจฺฉากมฺมนฺโต, มิจฺฉาอาชีโว, มิจฺฉาวายาโม, มิจฺฉาสติ, มิจฺฉาสมาธิ – อิเม อฏฺฐ มิจฺฉตฺตาฯ